Pedagogisch Pact

Het lerend netwerk Pedagogische Pact is voor (oud) deelnemers van het leertraject Verdiepende Pedagogiek , en alle hoofddocenten Didactiek en Pedagogiek.

Met veel plezier is tijdens het leertraject gewerkt aan Verdiepende Pedagogiek. Dit lerend netwerk is ontstaan om al het moois wat samen is ontdekt voort te zetten, en om de pedagogiek levend te houden.

Afgelopen schooljaar waren we te gast bij Joris Berding (docent Chemie/EAS), samen met hem bogen we ons over studentparticipatie. Hoe actief betrek jij je studenten/leerlingen bij je onderwijs?

17 november 2023 en 24 mei 2024 op vrijdagmiddag tussen 13 en 16 uur zijn de volgende bijeenkomsten van het Pedagogisch Pact en de locatie wordt tegen die bekend gemaakt.

De afgelopen schooljaren hebben Mieke de Wit en Monique van den Heuvel (de begeleiders) binnen Verdiepende Pedagogiek onderzocht hoe we de pedagogische literatuur en de onderwijspraktijk aan elkaar kunnen verbinden. Dat resulteerde in het boek ‘Kairos in de klas. Pedagogiek met hart, hoofd, handen en voeten.’[1] dat we ook in de leergang gebruiken. Deze leergang wordt verzorgd vanuit de hogeschoolbrede expertisekring ‘Werk maken van onderwijspedagogiek’. Deze expertisekring stelt zich tot doel hbo-docenten(teams) te ondersteunen bij het pedagogische doordenken, doorspreken en doorleven van de dagelijkse onderwijspraktijk. Het pedagogische heeft hierbij steeds betrekking op de vraag wat het belang van de studenten dient en waarom dan[2].

Aansluiting op de nieuwe strategische agenda

De inhoud van de bijeenkomsten wordt samen met de docenten ontworpen. Dit doen we om de leergang optimaal te laten aansluiten bij de docenten en bij het werkveld van de docenten.[3] Het boek is opgezet zoals de leergang. We vertrekken steeds vanuit het Ik. We beginnen bij Ik de leraar, om docenten zich bewust te laten worden van hoe zij zijn als leraar. Dan vergroten we de wereld naar de studenten en collega’s, waarbij we studenten uitnodigen om in gesprek te gaan over hun visie op de kwaliteit van het onderwijs en de hogeschool. De hele wereld komt vervolgens aan de orde, waarin we de pedagogiek van de stad gaan ontdekken en verbinden aan de dagelijkse onderwijspraktijk van de docenten. Waarna we tenslotte weer vragen om naar ‘Ik de leraar’ terug te keren. Daarmee sluiten we aan bij de in de strategische agenda genoemde punten van een inclusieve hogeschool, persoonlijke ontwikkeling en studenten als klankbord.[4]

Met Verdiepende Pedagogiek halen we de docenten uit de voor hen zo vertrouwde omgeving en dagelijkse ritme. Door heel bewust te onderbreken en te vertragen. Vertragen om tijd en ruimte te scheppen om vanuit een ander perspectief naar de eigen onderwijspraktijk te kijken. De ondersteuning gebeurt op allerhande manieren. Zo stimuleren we het stellen van vragen in plaats van het vinden van antwoorden, door in creatieve ruimtes te verblijven, soms letterlijk te spelen, en ook door kunst aan te reiken als middel om opnieuw naar de wereld te kijken.

‘Verdiepende pedagogiek laat zich misschien het best omschrijven als een reeks zorgvuldig begeleide ervaringen die je helpen, soms zelf dwingen, bewust te worden van de betekenis van pedagogiek in de dagelijkse onderwijspraktijk van jou, als docent.’ Deelnemer Verdiepende Pedagogiek.

Uitgangpunten van het leertraject

• Eerst de groep laten ontstaan, daarna aan de slag. Zonder relatie geen prestatie (Stevens)
• Deelnemers ontwerpen zelf (mee) (Pink), de praktische kennis en wijsheid van docenten is het uitgangspunt (Van Manen)
• Een goede afwisseling tussen hoofd, hart en handen (denken, voelen, doen)
• Falen mag ook!
• Deelnemers vanuit alle instituten van de HR
• Hele dagen geven meer verdieping. Even loskomen van de dagelijkse praktijk

Per instituut nemen jaarlijks twee docenten die affiniteit hebben met pedagogiek-didactiek deel. Zij zijn ‘vernieuwers’ of juist ‘dragers’ in het team met hart voor onderwijs (betrokken, innovatief, meesterschap en/of toegewijd), en een rolmodel voor hun collega’s en de studenten.

De studiebelasting voor het hele traject is 100 uur.

---

[1] Heuvel, M. van den en M. de Wit, Kairos in de klas. Pedagogiek met hart, hoofd handen en voeten. Uitgeverij De M-factor, 2023.

[2] https://www.hogeschoolrotterdam.nl/contentassets/544eb439876f4c5a8656758155828c3e/hr200006-de-waarden-van-onderwijs-carlos-van-kan_digi.pdf

[3] https://www.hogeschoolrotterdam.nl/globalassets/documenten/hogeschool/over-ons/talent-voor-transitie—strategische-agenda-2023—2028.pdf

[4] https://www.hogeschoolrotterdam.nl/globalassets/documenten/hogeschool/over-ons/talent-voor-transitie—strategische-agenda-2023—2028.pdf

Kairos in de klas. Pedagogiek met hart, hoofd, handen en voeten.

De pedagogische literatuur uit de kast, in de klas!

Een geheel nieuwe kijk op pedagogiek en hoe je de pedagogiek praktisch kunt inzetten in jouw onderwijspraktijk.

De afgelopen schooljaren hebben wij, Mieke de Wit en Monique van den Heuvel, onderzocht hoe we de pedagogische literatuur en de onderwijspraktijk aan elkaar kunnen verbinden.

Tijdens het lezen van de vaak prachtige pedagogische literatuur, dachten we vaak: ‘Mooi, maar wat nu?’ En dat was precies het startpunt van ons onderzoek en boek. We schreven een inspiratieboek met reflectieve vragen en speelse opdrachten om leraren (in opleiding) te laten nadenken en met elkaar in gesprek laten gaan. Wat betekent dit voor mijn onderwijspraktijk? Hoe zou ik wat ik lees in die literatuur kunnen verbinden aan mijn onderwijspraktijk?

Dit boek is bedoeld om mee de klas in te gaan. Voel je vrij erin te grasduinen en er inspiratie uit te halen. We vertrekken steeds vanuit het Ik. We beginnen bij Ik de leraar. Dan vergroten we je wereld naar je leerlingen, naar je collega’s en naar de ouders van je leerlingen, waarin Mariëtte Lusse met ons meeschreef. De hele wereld komt vervolgens aan de orde, waarna we je tenslotte weer vragen om naar ‘Ik de leraar’ terug te keren.

‘Kairos in de klas is geen leerboek, het is een werkboek, een boek van en voor de praktijk, een boek om de in de praktijk opgedane ervaringen mee te ‘bewerken’, maar vooral ook een boek dat (aankomende leraren) ertoe aanzet aan hun pedagogische houding te ‘werken’. En dat is inderdaad een zaak van hoofd, hart, handen en voeten, een zaak van de hele mens, van de leraar als mens.’

Wouter Pols voormalig lerarenopleider Hogeschool Rotterdam.

Monique en Mieke werden geïnterviewd door Taco Visser voor zijn podcast Onderwijs leiden met hart en ziel, via deze link kun je daarnaar luisteren  https://podcasters.spotify.com/pod/show/taco-visser/episodes/50–Mieke-de-Wit-en-Monique-van-den-Heuvel-over-Kairos-in-de-klas–Pedagogiek-met-hart–hoofd–handen-en-voeten-e1ve8ie

Monique werd geïnterviewd door Profielen, lees het artikel hier https://profielen.hr.nl/2023/docenten-zijn-ook-gewoon-mensen/

[flyer in bijlage]

Een mooie recensie vind je hier: Van12tot18 | Kairos in de klas. Pedagogiek met hart, hoofd, handen en…

Een korte terug- en vooruitblik

Over precies een maand is dit jaar dan eindelijk ten einde, afgelopen en uit. En wat een raar jaar was het, persoonlijk wil ik het zo snel mogelijk achter me laten en wil ik terugkijken naar de mooie dingen. Want wat een mooi jaar was het ook. Met onbescheiden trots kan ik zeggen dat ik, ondanks de online wereld waar we ons in bevonden, een paar geweldige zaken heb opgezet. 

Om te beginnen Pedagogisch Pact, een pedagogische coalitie voor alle docenten die Verdiepende Pedagogiek hebben gevolgd. Zij vormen nu een lerend netwerk Pedagogiek binnen Hogeschool Rotterdam. Hier lees je er meer over: https://pedagogischpact.wordpress.com/2021/05/26/pedagogisch-pact-is-een-feit/

Daarnaast de PLG Pedagogiek voor alle hoofddocenten Pedagogiek en Didactiek. Samen met Carlos van Kan, lector Pedagogiek gaan we werken aan het versterken van onze persoonlijke pedagogische professionaliteit en die van ons team. 

En als klap op de vuurpijl Professional Performance bij mijn eigen opleiding. Binnen de leerlijn Beroepsontwikkeling gaan we door middel van theatertechnieken de pedagogische kracht van onze studenten versterken. Spelen met pedagogiek, veel inspirerender dan dat wordt het niet, geloof me!

En tenslotte veelbelovende ideeën voor in het nieuwe schooljaar. Als je me volgt, weet je alles als eerste…

Mijn mattie van het Werkverband gaf me een prachtige titel die ik vanaf nu met trots draag:

Monique van den Heuvel

Met hart 💕en hoofddocent bij LGW/IVG

Hogeschool Rotterdam 

In 2018 startten we met het eerste ontwikkeltraject Verdiepende Pedagogiek (VP) en wat een fantastische reis was dat. Je kunt er meer over lezen op deze site.

In 2019 initieerden deze docenten zelf een vervolg in VP2 en startte ook de tweede lichting VP1 met evenveel enthousiasme en betrokkenheid. Covid19 zorgde voor wat vertraging, maar de docenten van VP1 en VP2 bleven dmv de pedagogiek geïnspireerd en met elkaar verbonden.

Straks, in schooljaar 2021-2022 start alweer de derde lichting VP èn start ism HR Academie het zgn ‘lerend netwerk’ Pedagogisch Pact en ik ben zó trots en blij!!! Twee keer per jaar blijven de VP’ers elkaar ontmoeten (en natuurlijk tussendoor, informeel ook) en kunnen we al het moois dat we samen ontdekt hebben voortzetten en de pedagogiek binnen #hogeschoolrotterdam nòg beter op de kaart zetten.

VP’ers, hou je mail in de gaten en dan zien we elkaar iig op 26 november en 13 mei met het Pedagogisch Pact zoals vanouds bij Evermore.

Hieronder lees je in een aantal artikelen hoe er binnen en vanuit Hogeschool Rotterdam gewerkt wordt aan pedagogisch tact van docenten.

https://www.scienceguide.nl/2018/08/de-pedagogische-verlegenheid-achter-je-laten/

https://www.scienceguide.nl/2019/01/terugkeer-van-de-pedagogiek-in-het-beroepsonderwijs/

https://nivoz.nl/nl/klasse-gesprek-de-onmiddellijkheid-van-het-leraarschap

https://nivoz.nl/nl/inclusief-theater-en-onderwijs-wat-betekent-dit-voor-de-docent-die-ik-wil-zijn

https://hoedoejijdat.hr.nl/2019/09/03/docenten-na-leertraject-verdiepende-pedagogiek-we-zijn-nu-bewust-bekwaam/

https://nivoz.nl/nl/de-pedagogiek-van-verhalen-docenten-over-tina-rahimy-s-boek-verborgen-verhalen

https://www.hogeschoolrotterdam.nl/onderzoek/projecten-en-publicaties/pub/inclusief-theater-en-wat-het-met-je-doet-lere/dd7922b1-3a60-4e61-bc7c-02215e97df21/

https://www.scienceguide.nl/2018/11/gezamenlijk-zoeken-naar-samen-opleiden/

 

Vandaag ben ik precies één jaar hoofddocent Pedagogiek en Didactiek bij de lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn (LGW), Instituut voor Gezondheidszorg (IVG) Hogeschool Rotterdam. In mijn vorige post zei ik dat ik zou gaan lummelen en mijmeren om te bezien wat dat hoofddocentschap deze en gene zoal opgeleverd zou hebben. Nou, ik hoefde echt niet lang te mijmeren om te bedenken: ’Opgeleverd? Wat een onzin, ik ben toch geen huis?!?’ Dus, mijn mijmering ging langs een geheel andere weg dan van tevoren bedacht, daar zijn mijmeringen tenslotte voor…

Al zo’n jaar of twaalf dwaal ik door de hogeschool op zoek naar anderen, ik werk graag samen. Ondertussen ken ik heel veel mensen, van schoonmaker tot aan leden van het CvB, maar het afgelopen jaar heb ik zowel binnen als buiten school een aantal mensen ontmoet met wie ik mijn geest kon aanscherpen. Ik noem er een paar en ben bij lange na niet compleet.

Vanuit IVG hebben Jeroen Oversier en Jan Willem Bakker lef getoond mij het vertrouwen en de ruimte te geven om als allereerste hoofddocent Pedagogiek en Didactiek zelf invulling aan deze functie te gaan geven. Daar had ik natuurlijk zelf ook wel ideeën over. Daarnaast heb ik zelf lef getoond en de ruimte genomen daarin te springen, maar dat deed ik niet alleen. Wie hebben zoal mijn pad gekruist en met wie werk ik samen aan een hogeschool waar de pedagogische dimensie een prominente plek inneemt?

Natuurlijk komen de studenten op de eerste plaats. Wat een genot om die binnen te zien komen en hun ontwikkeling te volgen. Sommigen met sprongen, anderen met horten en stoten, enkelen tegen wil en dank, maar uiteindelijk staan ze daar. Als ik bij hen op bezoek kom in de klas, bij hun eigen leerlingen of studenten, glim ik soms van trots. Ja, leraar zijn is echt een prachtberoep!

Piet Boekhoud en Wouter Pols, mijn ‘pedagogische vaders’, die mij het vertrouwen gaven en de ruimte om hun gedachtegoed voort te zetten op mijn geheel eigenwijze wijze. Zonder hen, was mijn spel Klasse-gesprek er niet geweest. Het begon met Piet en Wouter en nu met John Schobben en Ellen Klatter laten we de parel Pedagogical Empowerment zo mooi glimmen.

Samira Abbadi, die het lef had een leertraject voor docenten te initiëren zonder dat vorm en inhoud van tevoren vaststaan: Verdiepende Pedagogiek. Wat heb ik in dat leertraject een mooie mix van mensen ontmoet, met al deze collega’s heb ik veel geleerd en ook heel erg veel gespeeld en gelachen. Daardoor zijn we een hechte club geworden. Zo hecht dat we komend jaar doorgaan als Verdiepende Pedagogiek 2 èn er een tweede lichting Verdiepende Pedagogiek 1 komt. 

Rajiv Girwar, Jeannette Nijkamp, Mieke de Wit, Djen van Zon en René Akkermans, met hen ga ik een experiment doen om d.m.v. theatertechnieken startende docenten meer vertrouwen en lol in hun werk te geven. Met de docenten van Verdiepende Pedagogiek en n.a.v. dit experiment zie ik netwerken van docenten binnen HR voor me, die gezamenlijk een pedagogische omslag in de cultuur van HR gaan maken. En maak je geen zorgen: we zijn al begonnen!

Hester IJsseling die, net als Gijs Verbeek, mij afremt en steeds vragen stelt, waardoor ik meer nadenk en me meer verdiep. Wat fijn om filosofen om je heen te hebben. In haar CoP Lesgeven met Hart en Ziel kijken we breder dan binnen ons eigen onderwijs naar hoe we de pedagogische dimensie meer inhoud en vorm kunnen geven.

En natuurlijk mijn collega’s bij LGW. Met Marjon van Sorge en Vincent Vonk gaf ik middels het experiment Inclusief Begeleiden en Toetsen vorm aan de lijn Beroepsontwikkeling. Wat zijn wij, docenten LGW, sowieso toch een fijn team. Zo verschillend van en zo aanvullend aan elkaar. Vanuit dezelfde visie geven we op een diverse manier vorm aan ons onderwijs. Dat kan, omdat we elkaar vertrouwen en met elkaar en met de studenten in verbinding staan. En we hebben lol, we lachen.

Al mijmerend kom ik dan toch uit op de belofte die ik mezelf doe op de foto: ‘Ik overtref mezelf door ruimte te maken om te lummelen, mijmeren, spelen, experimenteren en lachen.’

En dit alles doe ik vooral het liefst samen! Doe je mee?

Hierboven staan 15 van de 20 docenten van Verdiepende Pedagogiek afgebeeld. Foto’s gemaakt door Sander Morel.

Breaking news: Dwars Door De Vierde Wand gaat beginnen in september! Theater, Diversiteit, Lef en Lol! Wil jij, startende docent op Hogeschool Rotterdam, comfortabel en met vertrouwen voor de klas staan? Doe dan mee met ons experiment. Er is plek voor de eerste 12 aanmelders. Laat je uitroosteren op dinsdagmorgen tussen 10-12u op de volgende data: 24 sept, 1, 15 en 29 okt, 5, 12, 19 en 26 nov en 3 en 10 dec. Meld je aan op heuve@hr.nl

Met Rajiv Girwar René Akkermans Monique van den Heuvel Djen van Zon Mieke de Wit en Jeannette Nijkamp

Just another day at the office: eerst werd ons een verhaaltje verteld over de reis van Odysseus. We verbeeldden daarna met hart en ziel Sirenes, Schapen en Vrijers in participatief theater, wat een energie en wat een lol. Met onze buddy maakten we weer een pedagogische wandeling, heerlijk in het zonnetje. Uiteindelijk hebben we onze hele reis verbeeld en in één zin een belofte aan onszelf gedaan. Tenslotte werd er nog een mooie foto van ons allemaal gemaakt (work in progress, wordt vervolgd). Dàt is Verdiepende Pedagogiek op Hogeschool Rotterdam!